Zo ben je de gevierde manager en zo sta je op straat: het overkomt jaarlijks veel CEO’s. Exemplarisch voor hoe het niet moet is het ontslag van de statutair directeur van Fiat Nederland; van het ene op het andere moment werd de bestuurder van Fiat Nederland uitgenodigd voor een algemene vergadering van aandeelhouders met slechts één agendapunt, zijn eigen ontslag. De rechtbank van Amsterdam oordeelde dat de handelswijze van Fiat hoogst onzorgvuldig was en een overval op een uitstekend functionerende statutair directeur die op geen enkele manier te verdedigen is. Fiat werd veroordeeld tot het uitkeren van een enorme schadevergoeding aan de ontslagen directeur.

Nauwelijks ontslagbescherming, wel de nodige procedurevoorschriften

Een statutair bestuurder kan te allen tijde worden geschorst of ontslagen door het orgaan dat bevoegd was tot benoeming. Meestal wordt de statutair directeur benoemd door de algemene vergadering van aandeelhouders (AvA). Zorgvuldigheid is ook bij het nemen van een ontslagbesluit van het grootste belang: zo moet allereerst worden vastgesteld of (nog steeds) daadwerkelijk sprake is van een statutair bestuurder. De AvA moet worden bijeengeroepen met inachtneming van de oproepingsvoorschriften,- en termijnen. Als de organisatie een ondernemingsraad (OR) heeft dan moet deze tijdig in de gelegenheid gesteld worden om advies uit te brengen over het (voorgenomen) ontslag van de bestuurder.

Daarnaast moet de raadgevende stem, die bestuurders en commissarissen in een aandeelhoudersvergadering hebben, in acht worden genomen. Vanzelfsprekend dient de voor ontslag voorgedragen bestuurder ook te worden gehoord en deze dient daadwerkelijk – mede in het licht van de zorgvuldigheidsplicht als neergelegd in artikel 2:8 BW –  in de gelegenheid te worden gesteld om verweer te voeren tegen het voorgenomen ontslag.

Wat kan de ontslagen statutair directeur (niet) tegen het ontslag ondernemen?

De bestuurder kan de nietigheid of de vernietigbaarheid van het ontslagbesluit inroepen. Ook kan de CEO zich beroepen op bepaalde opzegverboden (zo zijn bijvoorbeeld het opzegverbod bij ziekte en zwangerschap, alsmede het opzegverbod ex artikel 108 lid 4 van de Pensioenwet onverkort op bestuurders van toepassing).

Als de relatie tussen partijen mede beheerst wordt door een arbeidsovereenkomst dan dient de bestuurder zich wel te realiseren dat een vennootschapsrechtelijke opzegging ook – op een enkele uitzondering na – het arbeidsrechtelijke einde van de van de samenwerking betekent. Dit ligt weer genuanceerder bij een managementovereenkomst, aangezien de vennootschap in dat geval de overeenkomst (of de relatie met de Management B.V.) expliciet moet opzeggen. Een CEO van een beursgenoteerde onderneming is zelfs aangewezen op een managementovereenkomst of overeenkomst van opdracht, omdat bij beursgenoteerde ondernemingen met de statutair directeur sinds 1 januari 2013 geen arbeidsovereenkomst kan worden aangegaan.

Veel ontslagen bestuurders realiseren zich ook onvoldoende dat het niet mogelijk is om een herstel van dienstbetrekking te vorderen.

Het belang van de “Golden Parachute

Hoge bomen vangen veel wind en de rechtspositie van hoge directieleden is dan ook kwetsbaar, zeker in het geval van de statutair bestuurder die immers nauwelijks ontslagbescherming geniet. Daarom doet de aankomend directeur, CEO, CFO, CPO, directielid, lid van de Raad van Bestuur – of welke titel dan ook die aan de functie van statutair bestuurder wordt verbonden – er goed aan om aanvullende (arbeids)voorwaarden overeen te komen om de gevolgen van een (onwelgevallig) ontslag te ondervangen, zoals een langere opzegtermijn, het laten vervallen van een relatie,- of concurrentiebeding, (aanvullende) ontslagvergoedingen, en dergelijke. Let wel: in de (semi) publieke sector is de contractsvrijheid van partijen voor zover deze betrekking heeft op een contractuele beëindigingsvergoeding als gevolg van de Wet Normering Topinkomens (WNT) beperkt tot een gemaximeerd bedrag.

Meer informatie

Onze Vakgroep Arbeidsrecht adviseert zowel de statutair bestuurder, alsook de rechtspersoon (met inbegrip van AvA, RvC en OR).

Wilt u advies of heeft u ondersteuning nodig? Neem dan rechtstreeks contact op met Rolf Bindels, advocaat Arbeidsrecht. Mail hiervoor naar: bindels@honoreadvocaten.nl, of bel: 030 214 51 50.