Sinds het studiejaar 2016 – 2017 is er veel veranderd in het middelbaar beroepsonderwijs (mbo). De belangrijkste veranderingen zijn de invoering van de kwalificatiedossiers, de invoering van de studiekeuze-check, de invoering van de centrale examens voor taal en rekenen en de wettelijke verankering van het bindend studieadvies. De examens die worden afgenomen vanaf het studiejaar 2016 – 2017 zijn daarom anders dan de examens van voorheen. 

Examens: regelgeving

Door het afleggen van examens tonen studenten aan dat zij hebben geleerd wat nodig is om het diploma te krijgen. Elke toets waarvoor de student een eindcijfer krijgt is een examen. Ook de proeve van bekwaamheid, waarbij praktijksituaties worden nagebootst, is een examen. Ook assessments, werkstukken, praktijkopdrachten en stages zijn allemaal verschillende vormen van examens.

De wet bepaalt dat wanneer een student alle examens heeft behaald hij is afgestudeerd en recht heeft op een diploma. Daarop kan alleen een uitzondering worden gemaakt indien de cijfers die een student heeft gehaald vervallen zijn. Dat kan het geval zijn wanneer het tentamen dat een student (lang geleden) gemaakt heeft inmiddels verouderd is.

De school bepaalt de verdere regels omtrent de examens, zoals waar deze worden afgenomen, wie mag deelnemen, wie de surveillanten zijn en wanneer de uitslag bekend wordt gemaakt. De school moet deze regels vastleggen in een examenreglement en/of in een Onderwijs- en Examenregeling. Deze reglementen kun je meestal vinden op de website van je school. In het examenreglement van MBO Amersfoort en MBO Utrecht is bijvoorbeeld opgenomen dat een voorlopige examenuitslag binnen tien werkdagen na het examen bekend moet worden gemaakt en dat studenten recht hebben op één herkansing per examen.

In uitzonderlijke situaties kan je vrijstelling krijgen voor een examenonderdeel. Je moet dan goed kunnen uitleggen waarom jij, in tegenstelling tot jouw medestudenten, vrijstelling zou moeten krijgen voor dat onderdeel. Dat je het een moeilijk vak vindt is daarvoor niet voldoende. Je moet bijvoorbeeld kunnen aantonen dat je het vak al eens op een andere school hebt gehaald, of dat je een stage hebt gelopen waar je hetzelfde hebt geleerd.

Kwalificatiedossiers

Met ingang van het studiejaar 2016 – 2017 zijn de kwalificatiedossiers landelijk geregeld. Een kwalificatiedossier bevat de kwalificatie-eisen. Er staat dus in wat een student moet kunnen om in aanmerking te komen voor het diploma. Op basis van deze kwalificatiedossiers geven scholen hun onderwijsprogramma’s vorm.

In de kwalificatiedossiers staat bijvoorbeeld

  • wat het beroep inhoudt waarvoor studenten worden opgeleid;
  • wat de kerntaken en werkprocessen zijn;
  • en wat iemand moet kunnen om het beroep uit te oefenen als beginnend beroepsbeoefenaar.

Je kunt de kwalificatiedossiers hier online raadplegen.

Dat de kwalificatiedossiers nu landelijk geregeld zijn betekent dat elke student op elke school aan dezelfde eisen moeten voldoen. Het is dus niet (meer) zo dat dezelfde opleiding op de ene school makkelijker is dan de andere. Het kan zijn dat scholen sommige examens makkelijker of moeilijker hebben moeten maken om te voldoen aan de nieuwe eisen uit de kwalificatiedossiers.

De centrale examens voor taal en rekenen

Enkele jaren geleden regende het klachten vanuit het vervolgonderwijs en het bedrijfsleven. Afgestudeerde mbo’ers konden niet goed genoeg rekenen en ook hun beheersing van de Nederlandse taal was onvoldoende. Dat moest snel veranderen. Goede Nederlandse taalvaardigheid en goede rekenvaardigheid zijn namelijk de basis voor bijna alle andere vaardigheden.

In 2010 zijn in de wet de referentieniveaus voor deze vaardigheden vastgelegd. Dat betekent dat in de wet per opleidingsniveau is geregeld hoe goed iemand moet kunnen rekenen, en welke taalvaardigheid bij dat opleidingsniveau hoort.

Vanaf het studiejaar 2016 – 2017 moeten de examens taal en rekenen met een voldoende worden afgerond. Zonder voldoende voor deze onderdelen kan geen diploma (meer) worden behaald. Studenten die voor 1 september 2016 zijn afgestudeerd hadden mazzel, zij konden soms met een onvoldoende toch afstuderen.

Veel studenten geven aan de nieuwe toetsen moeilijk te vinden. Toch blijkt uit onderzoek dat het de meeste studenten, soms met extra begeleiding of een tweede kans, lukt een voldoende voor de toetsen te halen.

Lijd je aan dyslexie of dyscalculie en kun je dit bewijzen? Dan kom je waarschijnlijk in aanmerking voor een aangepaste toets. Meer informatie over de aangepaste toetsen vind je hier. 

Meer informatie
De examens zijn het toppunt van je studie. Maak je ze voldoende dan is je studie klaar, ontvang je je diploma en kun je aan het werk of verder studeren in een vervolgopleiding. Maak je de examens niet voldoende dan heeft dat grote gevolgen omdat je niet kunt afstuderen. Ben je het oneens met de manier waarop de school de examens regelt of beoordeelt, dan is het verstandig juridisch advies in te winnen bij een specialist in het onderwijsrecht. Onze specialisten van de Vakgroep Onderwijsrecht helpen je graag op weg. Mail hiervoor naar: karmiris@honoreadvocaten.nl, of bel: 030 214 51 50.