Onbekend maakt onbemind en dat is als het om betrokkenheid bij medezeggenschap gaat een gemiste kans: met de Maagdenhuisbezetting eisten studenten meer inspraak in het hoger onderwijs. Onderzoek van het NRC Handelsblad liet echter zien dat de opkomst bij verkiezingen voor de medezeggenschapsraad of faculteitsraad bedroevend laag is. Avans en InHolland scoorden met 2% van de studenten de laagste opkomst, Fontys 4%, de Hogeschool van Amsterdam en Hogeschool Zuid 8% en de Vrije Universiteit en de Hogeschool Leiden, hielden helemaal geen verkiezingen bij gebrek aan kandidaten.  Studenten en medewerkers hebben inspraak in het beleid, de financiën en (de kwaliteit van) het onderwijs. Het is dan ook bedroevend als deze medezeggenschap niet volledig benut wordt.

Centrale medezeggenschapsraad, deelraad en faculteitsraad

Medezeggenschap in het hoger en academisch onderwijs kent veel benamingen. Medezeggenschap kan zowel gedeeld als ongedeeld zijn: in een gedeelde raad zitten studenten en medewerkers (docenten) los van elkaar en in een ongedeelde raad zitten studenten en docenten (medewerkers) juist samen. Op de ongedeelde structuur is de Wet op het Hoger onderwijs en Wetenschappelijk onderzoek (WHW) van toepassing. Op de gedeelde structuur kan naast de WHW ook de Wet op de Ondernemingsraden (WOR) van toepassing zijn.

Financiële compensatie

De functie van facultair raadslid of lid van de medezeggenschapsraad is een tijdrovende functie. Er komt van alles voorbij: van bestuursbeurzen tot belangrijke wijzigingen in de onderwijs- en examenregeling, van bezuinigen op een opleiding, tot een verhoging van het instellingscollegegeld of een verhuizing van de faculteit of opleiding.

Door deze drukke werkzaamheden loopt een student al snel studievertraging op. Hogescholen en universiteiten compenseren studenten hiervoor via het profileringsfonds.

Opleidingscommissies

Sinds 1 september 2017 is de Wet Versterking Bestuurskracht in  werking getreden. Opleidingscommissies zijn met deze wet officieel en formeel erkend als medezeggenschapsorgaan met de daarbij behorende rechten. De opleidingscommissies hebben nu -onder andere- instemmingsrecht op de OER van de desbetreffende opleiding.

Rechten medezeggenschap/ faculteitsraden

Initiatiefrecht/Ongevraagd advies

Naast het adviesrecht en het instemmingsrecht kunnen de medezeggenschapsorganen (dit zijn: studenten, medewerkers en opleidingscommissies) ook ongevraagde adviezen aan het college van bestuur, het faculteitsbestuur of de decaan geven. Dit wordt in de wet op de ondernemingsraden ook wel initiatiefrecht genoemd. De medezeggenschapsraad mag dus te allen tijde adviseren over elke onderwijs- of studentenaangelegenheid. Dit (ongevraagd) adviesrecht hoeft niet opgevolgd te worden.

Adviesrecht

Daarnaast zijn er diverse onderwijsaangelegenheden en studentenkwesties waarvoor het universiteitsbestuur of het bestuur van de hogeschool verplicht is om formeel advies te vragen. Een medezeggenschapsraad, zoals de faculteitsraad of de studentenraad, heeft in ieder geval adviesrecht over:

  • aangelegenheden die het voortbestaan en de goede gang van zaken binnen de onderwijsinstelling betreffen (zoals bijvoorbeeld fusies, studenten, medewerkers, verhuizingen, etc.);
  • de begroting;
  • het instellingscollegegeld;
  • regels met betrekking tot studiekeuzeadviezen en studiekeuzeactiviteiten;
  • regels met betrekking tot de (decentrale) selectie;
  • het algemeen personeels- en benoemingsbeleid;

Instemmingsrecht

Voor bepaalde besluiten heeft een universiteit of hogeschool zelfs de instemming van de faculteitsraad c.q. medezeggenschapsraad nodig. Dit betekent dat de onderwijsinstelling een besluit niet ten uitvoering mag brengen wanneer dit besluit niet door tenminste de helft van het aantal leden wordt ondersteund. Het betreft hier onderwerpen zoals:

  • het vormgeven van het systeem van kwaliteitszorg;
  • het faculteitsreglement;
  • de onderwijs en examenregeling (voor zover het niet de inhoud van de opleiding en de daaraan verbonden examens betreft);
  • het beleid op kwaliteitsbeoordeling;
  • de vormgeving van het systeem van kwaliteitszorg;
  • het studentenstatuut;
  • het profileringsfonds;

Kortom: de medezeggenschapsraad en haar organen hebben in potentie heel veel invloed.

Kosten inschakeling deskundige

Medezeggenschapsleden mogen zich van advies en informatie laten voorzien en zich door extern deskundigen laten adviseren. De kosten hiervan dienen gedragen te worden door de hogeschool of universiteit.

Meer informatie

Heeft u behoefte aan informatie of deskundige ondersteuning bij een kwestie waar u als faculteitsraad of medezeggenschapsraad van deskundig (extern) advies wenst te worden voorzien, neem dan gerust vrijblijvend en rechtstreeks contact op met één van onze specialisten onderwijsrecht. Mail hiervoor naar: bindels@honoreadvocaten.nl , of bel: 030 214 51 50.