In het middelbaar beroepsonderwijs is de stage een belangrijk onderdeel van de opleiding. Het middelbaar beroepsonderwijs staat bekend als zeer stage-intensief.  Voor aanvang van de stage wordt een stageovereenkomst gesloten tussen de school, de student en het stagebedrijf. Meestal verlopen de stages zonder problemen. Maar wat nu als een student geen stageplaats kan vinden? Wie is daarvoor verantwoordelijk? En is een stagevergoeding nu wel of niet verplicht?

Praktijk centraal

In het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) staat leren in de praktijk centraal. De beroepspraktijkvorming (stage) bij een leerbedrijf, ook wel de leerbaan of stage genoemd, is een verplicht onderdeel van iedere mbo-opleiding. Het is de bedoeling dat jongeren dankzij de beroepspraktijkvorming ervaring op de arbeidsmarkt krijgen die aansluit op de kennis die zij tijdens hun opleiding opdoen.

Verantwoordelijkheid voor verzorgen stageplaatsen

Scholen dragen de verantwoordelijkheid voor het gehele onderwijs van hun studenten. Uitgangspunt is dat zij ook de verantwoordelijkheid dragen voor de beroepspraktijkvorming. Een school zorgt dus dat een stageplaats beschikbaar is. Maar niet alleen de school heeft verplichtingen. De student moet zich tijdig inschrijven voor een stage, zodat de school voldoende tijd heeft om een geschikte plaats te vinden voor de student. De scholen hebben hierover eigen specifieke regels opgesteld, maar doorgaans is het vaste praktijk dat een student zich meldt bij het bureau beroepspraktijkvorming of bij de beroepspraktijkvorming-coördinator van de opleiding. Hoewel een school de verplichting heeft om een stageplaats te verzorgen is het ook mogelijk dat de student een stageplaats voorstelt. Het beoogde stagebedrijf moet wel een erkend leerbedrijf zijn. Het stagebedrijf kan een erkenning aanvragen bij de stichting Beroepsonderwijs Bedrijfsleven.

Stageovereenkomst

De stageplaats is gevonden. De student kan dan aanvangen met de stage, maar niet voordat een praktijkovereenkomst – ook wel stageovereenkomst genoemd – is getekend. De student sluit een praktijkovereenkomst met de school en het stagebedrijf. Deze praktijkovereenkomst is bindend en bevat informatie over onder meer:

  • de duur van de overeenkomst;
  • de leerdoelen;
  • de beoordeling;
  • de aanwezigheidsplicht;
  • de eventuele vergoeding.

Ook kan het zijn dat arbeidsvoorwaarden zijn opgenomen in de praktijkovereenkomst of in aanvullende documentatie. Het is belangrijk om de aanvullende arbeidsvoorwaarden goed door te nemen. De voorwaarden gelden namelijk voor alle partijen. Komt een van de partijen een vastgestelde afspraak niet na, dan kan dat consequenties hebben.

In Den Haag was een student naar de rechter (d.d. 27 februari 2014) gestapt omdat zijn stagebedrijf zijn stage had stopgezet. In de stageovereenkomst stond om welke redenen het stagebedrijf de stage mocht stopzetten. De reden die het stagebedrijf gaf stond daar niet bij.  De rechter stelde de student in het gelijk. Het stagebedrijf is door de rechter verplicht om de stageperiode direct weer voort te zetten.

Stagevergoeding of salaris

In de wet is niets geregeld over de stagevergoeding of het salaris van een stagiair in het mbo. Over stagevergoedingen worden collectieve of individuele afspraken gemaakt. Collectieve afspraken worden meestal overeengekomen tussen sectororganisaties, studentenorganisaties (JOB) en de MBO Raad. Deze afspraken zijn te vinden in collectieve arbeidsovereenkomst van de sector waarin stage wordt gelopen of worden gepubliceerd op de website(s) van de specifieke sector(s) organisatie(s). De individuele afspraken worden doorgaans vastgelegd in de stageovereenkomst, maar het kan ook voorkomen dat het stagebedrijf beleid hierover op schrift heeft in een algemeen document. Ook kan het zijn dat geen sprake is van een stage maar van een arbeidsovereenkomst, ook als op het contract staat dat het een stage is. Mocht het gaan om een arbeidsovereenkomst dan gelden de wettelijke bepalingen over (minimum)loon en doorbetaling bij ziekte. Het stagebedrijf moet de student dan (met terugwerkende kracht) salaris uitbetalen.

Stagebegeleiding

De school is (mede)verantwoordelijk voor het aanbieden van stageplaatsen. Maar daar houdt de verantwoordelijkheid van de school niet op. Ook gedurende de stageperiode blijft een school verantwoordelijk om waar nodig de student te begeleiden. Belangrijk om te vermelden is dat niet alleen de school verantwoordelijk is maar ook het stagebedrijf. Op grond van de stageovereenkomst is het stagebedrijf gehouden om een stageplaats aan te bieden en de student te begeleiden.

De verantwoordelijkheid van de school en het stagebedrijf ontslaat de student natuurlijk niet van zijn eigen verantwoordelijkheid.

In de stageovereenkomst worden voor alle partijen afspraken opgenomen. Afspraken ten aanzien van de student hebben doorgaans betrekking op aanwezigheid en inzet, maar kunnen ook zien op het schrijven van reflectieverslagen en andere taken.Als een student niet goed wordt begeleid dan rust bij hem de verplichting om dat tijdig en schriftelijk aan te geven bij het stagebedrijf en de stage-coördinator van de school. Beide partijen krijgen zo de mogelijkheid om de stagebegeleiding te verbeteren. Wordt geen gebruik gemaakt van deze kans dan kan de student potentieel beide partijen aanspreken als hij bijvoorbeeld studievertraging oploopt. Zo oordeelde de Landelijke Klachtencommissie Onderwijs (d.d. 16 mei 2011) dat:

“Het ROC heeft in de periode waarin de student stage liep geen structurele aandacht geschonken aan de begeleiding van de stage. Gedurende de periode van een jaar heeft slechts één stagebezoek plaatsgevonden, nota bene aan het begin van de stage. Het ROC heeft verder geen aandacht geschonken aan de student, ook niet na klachten van de student. De klacht over onvoldoende stagebegeleiding is dan ook gegrond.”

De positieve uitspraak van de Landelijke Klachtencommissie Onderwijs heeft voor de betreffende student met succes gediend als opstap naar de rechter.

Meer informatie
Heb jij ook te kampen gehad met slechte stagebegeleiding of heb je nog vragen over de stageovereenkomst en of stagevergoeding? Onze onderwijsrechtspecialisten hebben het antwoord paraat. Neem vrijblijvend en rechtstreeks contact op met onze Vakgroep Onderwijsrecht. Mail hiervoor naar:  vanrens@honoreadvocaten.nl, karmiris@honoreadvocaten, of bel: 030 214 51 50.