/
 Onderwijsrecht

De decentrale selectie Geneeskunde bij de Vrije Universiteit (hierna: “VU”) wordt al jaren geplaagd door onduidelijkheden en onzorgvuldigheden . De selectie staat bekend als streng: onvolledige of (in de ogen van de VU) onduidelijke aanmeldingen worden zonder verdere mededeling niet in behandeling genomen. Op 9 augustus 2022 is door het College van Beroep voor het Hoger Onderwijs (hierna: “CBHO”) bepaald dat de VU in haar striktheid niet mag doorslaan en bij uitvoering van haar selectieprocedure de redelijkheid niet uit het oog mag verliezen.

De decentrale selectie Geneeskunde bij de VU

De selectieprocedure Geneeskunde bestaat bij de VU uit twee rondes. Kandidaten worden in de eerste ronde beoordeeld op hun cijfers en cv. Als een kandidaat hier het vereiste aantal punten behaalt, mag hij/zij door naar ronde twee. In een tweede ronde worden verschillende toetsen afgenomen. Op basis van de resultaten uit beide rondes wordt aan kandidaten een rangnummer toegekend en (bij een laag genoeg rangnummer) een opleidingsplaats aangeboden.

De aanmelding voor de eerste ronde moet aan strenge eisen voldoen. Kandidaten moeten bewijsstukken van verrichte (buitenschoolse) activiteiten indienen waar precies in moet staan welke taken zijn verricht, voor hoeveel uur en in welke periode. De VU is bij beoordeling van deze bewijsstukken uitermate strikt. Ter illustratie: kandidaten die aangeven hoeveel uur zij per week aan een activiteit hebben besteed, in plaats van per maand, krijgen 0 punten. Een kandidaat die aangeeft dat hij/zij een activiteit ‘van 1 mei 2020 tot heden’ verricht, krijgt 0 punten omdat deze aanduiding te onduidelijk zou zijn. De VU zou niet begrijpen tot wanneer ‘heden’ dan is. Kandidaten die in hun motivatie enkel aangeven waarom zij zo graag Geneeskunde willen studeren maar hierbij niet specifiek genoeg aangeven waarom zij bij de VU Geneeskunde willen studeren, krijgen eveneens 0 punten. Studenten die een verklaring indienen op briefpapier van de organisatie, met handtekening en stempel maar waarbij de naam ontbreekt (welke naam vervolgens wel op het aanmeldingsformulier als referent is opgegeven), krijgen ook 0 punten.

De selectie gaat niet meer om de zoektocht naar de beste potentiële arts. Eerder wordt gekeken naar de persoon die het beste de instructies uit de Handleiding Selectie Geneeskunde kan opvolgen.

Studenten die in een procedure bovengenoemde ‘fouten’ wilden rechtzetten of de toekenning van 0 punten wilden aanvechten, vingen tot nog toe bot. Keer op keer is door het CBHO bepaald dat de VU strikt mag vasthouden aan haar Handleiding en dat fouten of afwijkingen van deze Handleiding voor rekening en risico van de student komen. Tot 9 augustus 2022:

Student X en de fout van vier dagen

Student X neemt deel aan de decentrale selectie Geneeskunde 2022-2023. De cijfers van student X zijn bovengemiddeld. Student X vraagt, zoals hoort, een gewaarmerkte kopie van zijn cijferlijst op bij zijn middelbare school, zodat hij deze in kan dienen bij de selectie. De school stuurt op 11 januari 2022 een gewaarmerkte kopie op. De kopie wordt door student X bij de VU ingediend.

Tot zijn schrik ontvangt student X twee maanden later het bericht dat aan hem slechts 1,25 punten zijn toegekend en dat hij dus niet door is naar de tweede ronde. Reden voor het lage puntenaantal is (zo blijkt uit een gesprek met de selectiecommissie) dat aan de goede cijfers van student X geen punten zijn toegekend. De cijferlijst van X is door zijn onderwijsinstelling uitgeprint (en dus gedateerd) op 11 januari 2022. De VU geeft aan dat zij enkel cijferlijsten accepteert die gedateerd zijn op 15 januari 2022. Geen juiste datum, geen punten.

De VU geeft aan dat peildatum 15 januari verplicht is zodat de VU alle cijfers van een kandidaat tot 15 januari kan inzien. Wat voorkomen moet worden is dat studenten weten dat er nog een toetsweek aankomt waarbij zij slechte cijfers kunnen halen, en dus besluiten om een onvolledige cijferlijst (zonder deze laatste toetsweek) in te dienen. Opzichzelfstaand een redelijke overweging. In het geval van student X speelt dit echter geen rol. De middelbare school van student X stuurt direct een verklaring naar de VU waarin zij aangeven dat zij de cijferlijst op 11 januari hebben uitgeprint en dat er in de vier dagen tussen 11 januari en peildatum 15 januari geen cijfers zijn bijgekomen en geen andere toetsen zijn gemaakt. Met andere woorden: het had geen verschil gemaakt of de student een cijferlijst had ingediend gedateerd op 11 januari, of op 15 januari. De VU houdt haar poot stijf en geeft aan dat zij vast blijft houden aan haar Handleiding. Extra wrang is dat de VU wel toegeeft dat, als wel punten zouden zijn toegekend aan de cijferlijst, de student dan door had mogen gaan naar de tweede ronde.

Oordeel CBHO: eisen stellen mag, maar besluitvorming moet wel evenwichtig blijven

Het CBHO stelt voorop dat de selectieprocedure erop is gericht om in een kort tijdsbestek een aanzienlijk aantal kandidaten met elkaar te vergelijken. In dat verband is het niet onredelijk om eisen te stellen aan het tijdstip van het te leveren bewijs van (onder andere) de vooropleiding. Het is de VU dan ook toegestaan om documenten die voor of na die datum zijn ingeleverd, buiten beschouwing te laten. Het CBHO overweegt echter dat een strikte vasthouding aan deze regels echter wel in concrete gevallen evenwichtig dienen te zijn. Daar ontbreekt het aan in onderhavig geval. Hierbij neemt het CBHO in aanmerking dat de afwijking van de peildatum geen gevolgen heeft gehad voor de vergelijking die de VU moet maken tussen student X en de andere kandidaten, dat student X geen nonchalance of gebrek aan respect voor de regels kan worden verweten nu het de school was die hier een ‘fout’ heeft gemaakt en dat de gevolgen van de strikte interpretatie van de regels wel erg onevenredige gevolgen met zich brengt. De VU had hier rekening mee moeten houden en alsnog (eventueel na een nadere check bij de middelbare school) de cijferlijst mee moeten nemen in de puntentoekenning.

Gevolgen uitspraak voor toekomstige kandidaten van de selectieprocedure

Het CBHO laat in haar uitspraak een duidelijke koerswijziging zien. Waar de VU eerst streng mocht vasthouden aan haar Handleiding, en sprake was van een zwart/wit beoordeling, is nu ruimte voor nuance. De VU zal, bij haar selectie of in ieder geval in bezwaarprocedures, de evenwichtigheid van haar besluitvorming onder de loep moeten leggen. Kleine afwijkingen van de Handleiding, die geen inhoudelijke gevolgen hebben, kunnen nu niet zonder meer worden afgestraft met 0 punten.

Meer informatie

Heb jij een besluit ontvangen van jouw onderwijsinstelling waar jij het niet mee eens bent? Stuur ons het besluit en wij beoordelen dit vrijblijvend. Mail hiervoor naar: vandamme@honoreadvocaten.nl.